Aθλητισμός και ηλικία

 

Με αφορμή κάποιους προβληματισμούς πάνω στην εκγύμναση και προπόνηση δρομέων μεγαλύτερων ηλικιών θα ήθελα να επισημάνω κάποια πράγματα από επιστημονικής άποψης για την άσκηση σε μεγαλύτερες ηλικίες.

 

Καθώς ένας άνθρωπος περνά την ηλικία των 40 και ειδικά την ηλικία των 45 έχουμε σημαντικές μεταβολές από άποψη φυσιολογίας στον ανθρώπινο οργανισμό. Το καρδιαγγειακό σύστημα δεν είναι πια το ίδιο, με την καρδία του ανθρώπου να σωρεύει ινίδια και ασβεστώσεις. Τα αγγεία παύουν να είναι το ίδιο ελαστικά, οι καρδιακοί παλμοί μειώνονται ως προς το μέγιστο τους, οι μυς των πνευμόνων χάνουν τη δύναμη τους και δε μπορούν να παρέχουν οξυγόνο στους μυς με τον ίδιο τρόπο. Η ένταση του καρδιακού παλμού (Qmax) επίσης μειώνεται με αποτέλεσμα να έχουμε σοβαρή μείωση στη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου στους μυς. 

 

Οι μυς πλέον δεν έχουν την ίδια δυνατότητα να παρέχουν υποστήριξη στα ένζυμα που παράγονται από τον οργανισμό και να τα αξιοποιούν, ενώ χάνουν σε δύναμη, σε μέγεθος, σε ισχυ και σε ελαστικότητα. Το κεντρικό νευρικό σύστημα που τόσο παραθεωρείται χάνει σε δυνατότητα συναρμογής και ανταπόκρισης των ερεθισμάτων.

 

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις σοβαρές αλλαγές που προκύπτουν με το πέρασμα του 40ου και ιδίως 45ου έτους της ηλικίας του ανθρώπου. Όλα αυτά  παρέχουν μια δραστική μείωση των ικανοτήτων άσκησης και άθλησης, πράγμα που σημαίνει ότι ο άνθρωπος/αθλητής πρέπει να σταματήσει να κάνει σε όγκο και ένταση τη σκληρή προπόνηση των προηγούμενων ετών, πόσω δε μάλλον αν στο παρελθόν δεν έχει τη βάση και την εμπειρία μεγάλων ερεθισμάτων.

 

Ο βαθμός για κάθε άνθρωπο φυσικά είναι διαφορετικός, αλλά η αλλοίωση είναι αναπόφευκτη. Ο οργανισμός μας χρειάζεται περισσότερη ξεκούραση, μεγαλύτερη υποστήριξη στο μυικό σύστημα, όχι (συχνές) μέγιστες προσπάθειες.

 

Χρειαζόμαστε διαρκή έλεγχο. Όταν λέμε έλεγχο εννοούμε καρδιολογικό, αιματολογικό και συγκεκριμένες εξετάσεις για αθλητές που κάνουν συστηματική άσκηση. Η προπόνηση πρέπει να γίνεται συστηματικά σε υπομέγιστες-ευχάριστες προς μετριας έντασης συνθήκες στη πλειοψηφία τους και κυρίως να υπάρχει διαρκής προπονητική αξιολόγηση για το εύρος της κούρασης που παρέχεται στον οργανισμό σε συνδυασμό με σωστή διατροφή και επαρκή ξεκούραση.

Σε αυτό το κομμάτι υπάρχει ένας δείκτης που αποκαλείτε στα αγγλικά RPE (RATE PERCEIVED EXERCIZE) δηλαδή δείκτης αντίληψης άσκησης και δείχνει το πόσο σκληρά κάποιος προπονείται. Ο αθλητής με καθοδήγηση οφείλει να έχει αντίληψη τόσο της άμεσης επιβάρυνσης όσο και της μακροχρόνιας.

Το τρίπτυχο διατροφή, ξεκούραση, αξιολόγηση κούρασης είναι πολύ σημαντικό επίσης. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για αθλητές πάνω από αυτή την ηλικία χωρίς σοβαρή αξιολόγηση μπορεί να αποβεί μοιραία, ειδικά όταν έχουμε εκτεταμένες προσπάθειες όπως μαραθώνιων, βουνών, υπερμαραθωνίων.

Οι καιρικές συνθήκες θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά επιλεγμένες. Θερμική πρόκληση άνω των 30 βαθμών θα πρέπει να αποφεύγεται ή να ρυθμίζεται με προπονήσεις χαμηλών εντάσεων και διάρκειας. Φαινόμενα όπως θερμοπληξίες, θερμικής εξάντλησης, αφυδατώσεις μπορεί να αποβούν μοιραία. Το ιδιο και ακραίες συνθήκες κρύου.

 

Συμπληρώματα διατροφής θα πρέπει να αποφεύγονται. Αν διαφαίνεται ότι η διατροφή σας δεν είναι επαρκής είναι δείκτης ότι η προπόνηση πρέπει να αξιολογηθεί προς τα κάτω πιθανώς και να βελτιώσετε τη ποιότητα διατροφής. Όποιο συμπλήρωμα και να παίρνεται θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία και εξειδικευμένους επιστήμονες.

 

Πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι ο ημιμαραθώνιος, ο μαραθώνιος, τα βουνα και οι υπερμαραθώνιοι δεν είναι μαζικός λαϊκός αθλητισμός. Είναι αθλητισμός που προκαλεί μέγιστες επιβαρύνσεις στην ανθρώπινη φυσιολογία και βιολογία. Απευθυνθείτε σε ανθρώπους με ικανότητες. Με γνώση και ιδίως συναίσθηση του λειτουργήματος. Σε αυτές τις ηλικίες ο σημαντικότερος παράγοντας είναι η συμμετοχή και όχι αγωνιστικός αθλητισμός.

 

Προέχει η σωματική και βιολογική ακεραιότητα και όχι η επίδοση ή η ψυχολογική ανάγκη να πείσουμε τον εαυτό μας για μεγάλα κατορθώματα και κατάκτηση νέων κορυφών. Η πίεση που ασκείται είναι πάρα πολύ υψηλή και άνθρωποι που δεν αντιλαμβάνονται τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις ή μόνο στόχο έχουν να βγάλουν χρήμα από αυτό είναι κακές επιλογές. Κακή επιλογή επίσης είναι όταν κάποιος δε μπορεί σοβαρά να αξιολογήσει όλες αυτές τις καταστάσεις για να σας δώσει τις σωστές κατευθύνσεις.

 

Ο αθλητισμός είναι μέσο για να επιτύχουμε καλύτερη ποιότητα ζωής και όχι να προκαλούμε τον οργανισμό μας στα όρια και ειδικά σε ηλικίες άνω των 40 (στην οποία ανήκει και ο γράφων), που θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε σοβαρές ζημίες και βιολογικά και ορθοπεδικά. Βελτίωση και φυσικά μπορεί να υπάρχει μέχρι ένα σημείο, αλλα ποτέ σε βάρος της καθημερινότητας και της μακροπρόθεσμης υγείας.

Ο αθλητισμός πρώτιστα στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι μέσο βελτίωσης της ψυχικής και βιολογικής υπόστασης του ανθρώπου.